de ayrı mı yazılır birleşik mi

 

Dilimizde kullanılan ve yazımı birbirine benzeyen iki tane "de" vardır. Bunlardan biri, bir yerde bulunmayı, kalmayı anlatan "-de" eki olup her zaman birleşik yazılır. Diğeri ise bir bağlaç olup hep ayrı yazılır. Buraya kadar olan kısım herkesçe bilinir.

Şimdi gelelim yazdığımızdan nasıl emin olacağız?

Size yine çok basit bir yöntem önereceğim. Cümlenizi yazdıktan sonra kafanıza takılan "de" ekini yokmuş gibi düşünerek cümlenizi okuyun. Bakalım mantıklı geliyor mu?

Bir örnek:

Çocuklar bahçede oynuyor.

"de"yi yok sayarak cümleyi okuyun lütfen!

Çocuklar bahçe.. oynuyor.

Ne dersiniz mantıklı mı bu cümle? Elbette değil. İşte bu durumda, yani anlatım, ifade bozuluyorsa o "de" kesinlikle birleşik yazılır, ayıramazsınız.

Oysa şu örnekte:

Benim kalemimde var.

Dediğimizde yine "de"yi yok sayarak söylersek:

Benim kalemim.. var.

Diye anlamlı, mantıklı bir ifadeyle karşılaşırız. İşte bu durumda hemen o "de"yi ayırırız ve cümlemizi "Benim kalemim de var." diye düzeltiriz.

Sanırım bu kısacık açıklama yeterince aydınlatıcı olmuştur.

Kısaca tekrarlamak gerekirse:

"de"yi cümleden kaldırdığımızda anlatım bozuluyor, cümlemiz mantıksız bir hal alıyorsa birleşik; anlatım bozulmuyor, mantıklı bir ifade veriyorsa ayrı yazılması gerekir.