Artemis
Tapınağı, (Yunanca: Artemision; Latince: Artemisium) aynı zamanda Diana
Tapınağı olarak da bilinir. Tanrıça Artemis'e ithaf edilmiş tapınak Efes'te
Milattan önce 550 yıllarında tamamlanmıştır. Tapınak tamamen mermerden inşa
edilmiştir. Dünyanın yedi harikasından biri sayılan tapınaktan[1] geriye bugün
sadece bir iki mermer parçası kalmıştır. Türkiye'deki antik kent Selçuk
İzmir'de bulunmaktadır.
Tapınak
Lidya Kralı Kroisos tarafından başlatılmış 120 senelik bir projenin
eseridir.[2] Dünya'nın yedi harikasını derleyen Sidon'lu Antipader tapınağı
şöyle tarif etmiştir:
Mağrur Babil'in üstünde savaş arabaları
için yol olan duvarını ve Alpheus'daki Zeus heykelini ve asma bahçeleri gördüm
ve Güneşin kolosusunu ve yüksek piramitlerin devasa işçiliğini ve Mausolos'un
engin mezarını; ama Artemis'in bulutlar üzerine kurulmuş evini gördüğümde diğer
tüm harikalar parlaklıklarını kaybetti ve dedim ki "İşte! Olimpus'un
dışında, Güneş hiç bu kadar büyük bir şeye bakmadı. (Antipater, Yunan
Antolojisi [IX.58])
Bizanslı
Philon ise tapınak için şunları yazmıştır:
Kadim Babillilerin kudretli işçiliğini
ve Mausoleus'in mezarını gördüm. Ama bulutlara doğru yükselen Efes'teki
tapınağı gördüğümde, diğerlerinin tümü gölgede kalmıştı.
Mimari ve Sanat
Tapınağın
üç evreden oluştuğu sanılmaktadır.
A evresi
Artemisium olarak adlandırılan tapınaktan önce orada yaklaşık MÖ 7. yüzyılda
yapılmış bir sunaktır.
B evresi
daha sonra bunun üzerine yapılmış olan tapınak,
C evresi ise
yangından sonra yapılan restorasyondur.
Tapınağın
içi ve içindeki sanat hakkındaki tanımlamaların ve hemen hepsi tarihçi
Plynus'un anlattıklarına dayanmaktadır. Pliny tapınağı 115 metre uzunluğunda ve
55 metre eninde neredeyse tamamen mermerden[6] olarak tanımlamıştır. Tapınak
her biri 18 metre olan 127 İyonik stilde kolondan oluşmaktadır.
Artemis
Tapınağı içinde birçok sanat eseri vardı. Ünlü Yunan heykeltıraşlar Polyclitus,
Pheidias, Cresilas, ve Phradmon tarafından yapılmış heykellerle, tablolarla ve
altın ve gümüşle bezenmiş kolonlarla donatılmıştı. Sanatçılar en güzel heykeli
yapmak için birbirleri ile yarışırlardı. Bu heykellerin büyük bir çoğunluğu
Efes şehrini kurduğu söylenen Amazonlar'ın heykelleridir.
Pliny
ayrıca, Mausolos'un mozolesi üzerinde de çalışan Scopas'ın tapınağın kolonlarındaki
kabartmaları oyduğunu söyler.
Atinalı
Athenagoras, Efes'teki baş Artemis heykelinin yapımcısı olarak Daedalus'un
öğrencisi Endoeus 'un ismini vermiştir.
Kült ve Tesir
Artemis
Tapınağı Efes bölgesinin ekonomik olarak güçlü bir bölgesinde yer almaktaydı ve
tüccarlar ve Anadolu'nun her yerinden yolcular tarafından ziyaret edilmekteydi.
Tapınak birçok inanıştan etkilenmiştir ve birçok farklı dinden insan için bir
inanç sembolü olmuştur. Efesliler Kibele'ye taparlardı ve inançlarının büyük
bir kısmını Artemis'e de dahil ettiler. Artemis Kibele, Romalı karşıtı
Diana'dan çok farklı bir şekil aldı. Artemis kültü uzak diyarlardan binlerce
tapanı çekti. Hepsi bu yerde bir araya gelip ona taparlardı.
.
0 yorum: "Dünyanın 7 Harikası: 1- Artemis Tapınağı"