Uzun zamandan beri bilim insanları Mayalar´ın kim olduklarını, nasıl yaşadıklarını,
ve uygarlıklarının bir anda neden yok olduğunu araştırıyorlar.
Bu garip uygarlık MS 300´lerde dünyanın en gelişmiş uygarlığıydı. Dünyanın Güneş çevresindeki dönüş süresini tam olarak bilen Mayalar tarihin en kanlı kasaplarıydılar. Yemeklerini dahi yarım bırakarak birden yok oldular.
Bilim
Mayalar´ın bilimi ve kültürü vardı, onlara bu bilgiyi kim öğretmişti?
Guetamala ormanlarındaki, kan kırmızı rengindeki piramidin önünde, büyük bir kalabalıklar saatlerdir ayakta bekliyordu. Kimse kıpırdamıyordu; tüm gözler, piramidin doruğundaki ataların bilgileriyle dolu süslü kafatasındaydı. Kalabalık kralın hareketlerini göremiyor fakat dinsel bir ayin olduğunu anlayabiliyordu. Kral yanardağda oluşan keskin taşları alıp penisini delecek ve sonra yaranın üstünü bir iple bağlayıp; kanın ağaç kabuğundan yapılmış kaba akmasını sağlayacaktı. Daha sonra bunu alıp, bir ateş yakacak, bu ateşten yükselen duman aracılığıyla iblisle konuşacaktı. Ve Kral, ortaya çıktı peştemalinin altından kanlı elini göstererek, atalarının mesajını daha öncelerde de olduğu gibi yine haykırdı; ”Savaş için hazırlanın” Kalabalık, neşe içinde tekrarladı. Artık kan dökme zamanı başlamıştı.
Bu garip uygarlık MS 300´lerde dünyanın en gelişmiş uygarlığıydı. Dünyanın Güneş çevresindeki dönüş süresini tam olarak bilen Mayalar tarihin en kanlı kasaplarıydılar. Yemeklerini dahi yarım bırakarak birden yok oldular.
Bilim
Mayalar´ın bilimi ve kültürü vardı, onlara bu bilgiyi kim öğretmişti?
Guetamala ormanlarındaki, kan kırmızı rengindeki piramidin önünde, büyük bir kalabalıklar saatlerdir ayakta bekliyordu. Kimse kıpırdamıyordu; tüm gözler, piramidin doruğundaki ataların bilgileriyle dolu süslü kafatasındaydı. Kalabalık kralın hareketlerini göremiyor fakat dinsel bir ayin olduğunu anlayabiliyordu. Kral yanardağda oluşan keskin taşları alıp penisini delecek ve sonra yaranın üstünü bir iple bağlayıp; kanın ağaç kabuğundan yapılmış kaba akmasını sağlayacaktı. Daha sonra bunu alıp, bir ateş yakacak, bu ateşten yükselen duman aracılığıyla iblisle konuşacaktı. Ve Kral, ortaya çıktı peştemalinin altından kanlı elini göstererek, atalarının mesajını daha öncelerde de olduğu gibi yine haykırdı; ”Savaş için hazırlanın” Kalabalık, neşe içinde tekrarladı. Artık kan dökme zamanı başlamıştı.
Savaş,
onların yaşamıydı...
Mayalar
kimdi? İnanılmaz büyüklükteki piramitleri Amerika'nın ortasına inşaa eden ve
sonra birdenbire terk edip kaybolan bu insanlar kimdiler? Neden o garip dinsel
kurallara inanıyorlardı? Bu sorular bugüne kadar sayısız bilim insanının
zihnini kurcaladı. 150 yıl geçtikten sonra Mayalar daha anlaşılır olmaya
başladılar. Artık, Mayaların M.S. 250-900 arasında yaşadıklarını, dönemlerinin
en gelişmiş yazı sistemini bulduklarını, matematikle ilgilendiklerini,
astrolojik takvimler oluşturduklarını ve piramitler inşaa ettiklerini
biliyoruz. Bugüne örnek olacak mimari örnekler bulundu. İnşaatlarını, yağmur
ormanlarına zarar vermemek için belli zamanlarda yapıyorlardı. Mayalar doğallığın
bozulmaması için bize iyi bir ders vermişlerdir. Güney Belize'nin orman kaplı
dağlarında; yeni bulunan 4 Maya kenti gösteriyor ki; Mayalar buralarda
yaşamaktan kaçınmışlardı, işte buraları 900'lü yıllarda yok olan Mayaların
toplumsal yaşamları hakkında daha çözülememiş birçok soruya ışık tutacaklardı.
”National Geographic” yazarlarından arkeolog George Stuart; ”Her sabah
uyandığımda Mayalar hakkında ne kadar az şey bildiğimizi düşünüyorum, bu tropik
iklimde nasıl yaşadıklarının %1 ini ancak biliyoruz” diyordu. Kısıtlı imkânlara
rağmen, arkeologlar, sanat tarihçileri, yazıt uzmanları, antropologlar, coğrafyacılar
ve dil uzmanları yıllardır Mayaların peşinde. Ortada, Mayamanik bir durum var;
Tennesse Üniversitesi arkeologlarından Arthur Demarest son 4 yıldır Kuzey
Guetemala'da Maya kenti Dos Pilas'ı inceliyor. Demarest´e göre ormanın içinde
kayıp kentler var; buralarda çözümlenemeyen yazıtlar bulunuyor ve bu yazıtlar
Mayaların ani yok oluşunu açıklayabilir. Ortaya çıkan bilgi patlaması, şiddetli
tartışmalar yarattı. Herkes kimin kuramının doğru olduğunu tartışıyor. Yine de
uzmanlar bir görüş üstünde fikir birliğine vardılar; savaş, Maya halkının
oluşmasında ve yaşamında kilit noktaydı.
0 yorum: "Mayalar Neden Yok Oldu?"